Editorial #3 | Αγάπης Αγώνας Άγονος; | από τη Δώρα Ψωμά

Love Alley, photo by Evangelos Moliviatis, 2020

Editorial #3

Αγάπης Αγώνας Άγονος;

γράφει η Δώρα Ψωμά

αφηγείται η Άντα Τρουλλάκη

 

Θεσσαλονίκη. 1η εβδομάδα χαλάρωσης μέτρων. Βγαίνουμε από το lockdown και - με προσοχή πάντα - κυκλοφορούμε πιο ελεύθεροι. Λες και η λέξη «ελεύθερος» μπορεί σημασιολογικά και γραμματικά να πάρει παραθετικά. Ελεύθερος - πιο ελεύθερος - ο πιο ελεύθερος. Σαχλαμάρες. 

Βαδίζω στη Σβώλου και κατευθύνομαι προς το βιβλιοπωλείο «ΣΑΙΞΠΗΡΙΚΟΝ» στην Πατριάρχου Ιωακείμ. Δεν θέλω να αγοράσω κάτι σήμερα. Μόνο να χαζέψω τη βιτρίνα. 

Κατηφορίζοντας τη Σκρα, κοντοστέκομαι στην πάροδο-αδιέξοδο με το ρομαντικό όνομα «ΟΔΟΣ ΑΓΑΠΗΣ». Τα κλισέ πάνε κι έρχονται. Ποιο βασανισμένο πλάσμα επέλεξε αυτό το όνομα για ένα τόσο δα μικρό και μίζερο στενάκι.

Λίγο μετά, σκέφτηκα τον Σαίξπηρ και εκείνη την ελαφρώς παρεξηγημένη κωμωδία του με τον τίτλο «Αγάπης Αγώνας Άγονος». Έτρεξα στο σπίτι, ψαχούλεψα στη βιβλιοθήκη μου και το βρήκα. Βγήκα στο μπαλκόνι και κοίταξα χαμηλά προς τη Γούναρη, στα ανάκτορα του Γαλέριου, δίπλα στην πλατεία Ναβαρίνου. 

Love's Labour's Lost, photo by Spyros Kavvadias, 2020

Άνοιξα το βιβλιαράκι. Μικρή, χαρτόδετη έκδοση σε μετάφραση Βασίλη Ρώτα. Το θεατρικό αυτό έργο το έγραψε ο Σαίξπηρ στα μέσα της δεκαετίας του 1590, όταν οι Λονδρέζοι μπαινόβγαιναν από καραντίνα σε καραντίνα ανάλογα με τις ορέξεις της Ελισάβετ Α’ και τις ντιρεκτίβες των τότε «ειδικών». Η πανούκλα ερχόταν και παρερχόταν στην πρωτεύουσα της Αγγλίας σταθερά από το 1348. 

Τι μας ψιθυρίζει ο Σαίξπηρ από τα βάθη των αιώνων; Τι θέλει να μας πει και κυρίως τι θέλουμε να ακούσουμε; Μέσα από ένα θεατρικό έργο με θέμα την αγάπη και τη ζωή που περνά και χάνεται, μας προτρέπει να στραφούμε εντός μας. Μας καλεί να διερευνήσουμε τη δύναμη και τα όρια της γλώσσας.

Το βιβλιαράκι με συνεπήρε. Όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο, «…είναι σαν μία μικρογραφία σε δαχτυλιδόπετρα, που συμβολίζει όλον τον άνθρωπο που φοράει το δαχτυλίδι». Ο Βασίλης Ρώτας παραδίδει μαθήματα μετάφρασης, επιμέλειας και ύφους, ενώ ο Σαίξπηρ μάς εύχεται κοινωνική χαρά και υγεία:

«Να βγάλεις γένια και να ζεις με υγεία και τιμή.

Τα τρία αυτά σου εύχεται η αγάπη μου η τριπλή»[1] 

Αυτή την εβδομάδα στο TTP η αγάπη περίσσεψε. Ο αγώνας δεν ήταν άγονος. Καταπιαστήκαμε και πάλι με τις λέξεις των άλλων, τις μεταφράσαμε, τις γυαλίσαμε και σας τις παρουσιάζουμε.

Ο Tomaso Ferrando, η Lydia Namubiru και η Petra Molnar έγιναν οι αγαπημένοι μας. Στα κείμενά τους βρήκαμε λέξεις και ιδέες που μας έκαναν να μη νιώθουμε μόνοι ή αποκλεισμένοι στον μικρόκοσμο μιας Ελλάδας που παλεύει με έναν αόρατο ιό. Η οικονομική -αλλά βαθιά ανθρώπινη- ανάλυση του Tomaso, η προσωπική ιστορία της Lydia και η κριτική της Petra για την παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων μέσω της τεχνολογίας στην περίοδο του Covid-19 Crisis, βοηθούν το ελληνόφωνο κοινό να κοιτάξει εντός του και εκτός του. Να διαβάσει και να ακούσει λέξεις που αγαπήθηκαν πολύ.

Τέλος, για μία ακόμα εβδομάδα φιλοξενούμε έργα του Αποστόλη Ρίζου. Ο καλλιτέχνης και σύμβουλος οπτικής επικοινωνίας των εκδόσεων «Τύρφη» και του “les yper yper”, με τη σειρά  -test patterns- μας παρουσιάζει φωτογραφίες ημερολογίου. Συνθέτει δύο εικόνες σε «δίπτυχο», εκμεταλλευόμενος την τάση του ανθρώπου να συνδέει τα πράγματα (“mental unification”) και να αφηγείται νέες έννοιες.

Κλείνω το βιβλίο και ξεκινώ να γράφω το editorial. Για εμένα, δεν υπάρχει πιο αγνό συναίσθημα από την αγάπη των λέξεων – των δικών μου και των άλλων. Συγχωρήστε με για τον αδικαιολόγητο ίσως λυρισμό και την εμμονή με τις λέξεις. Απορρέουν από την αγάπη μου για εκείνο το άυλο κατώφλι της συνείδησης, όπου η γλώσσα συναντά τη φαντασία και όπου όλα είναι πιθανά.

This is a marathon. Keep reading and start listening.

*Το editorial αυτό είναι αφιερωμένο στη Σταλακτή και στη μαμά της._

---

[1] Αγάπης Αγώνας Άγονος, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, μτφρ. Βασίλη Ρώτα, εκδ. επικαιρότητα, 1997, Πράξη Ε’ – Σκηνή 2, σελ. 127