Editorial #6 Say my name/ Ιστορίες γυναικοκτονιών

WOMEN'S HISTORY MONTH (?)

Editorial #6 Say my name/ Ιστορίες γυναικοκτονιών

Untitled, charcoal, pencil, pastel on paper, 2011, 140x190, private collection, Rania Emmanouilidou

Editorial #6 Say my name/ Ιστορίες γυναικοκτονιών

Γράφει η Κόλαση

Αφηγείται η Άντα Τρουλλάκη

Εικόνες από την Ράνια Εμμανουηλίδου

  SAY MY NAME

Υπάρχουν άνθρωποι που την ισότητα και την αυτονόητη αξία της ανθρώπινης ζωής τη μαθαίνουν νωρίς, άλλοι που τη μαθαίνουν αργότερα και άλλοι που δεν τη μαθαίνουν ποτέ. Μεγαλώνοντας στον κόσμο, μαθαίνουμε και μετά πρέπει να ξεμάθουμε. Αν στο σπίτι σου σού έμαθαν να χτυπάς και να δέρνεις ένα αγόρι επειδή αυτό δεν θέλει να χτυπά και να δέρνει, τότε ναι, αυτό πρέπει να το ξεμάθεις. Αν στο σπίτι σου και στο σχολείο σου δεν σου μίλησαν για τον σεβασμό που αξίζουν όλα τα πλάσματα γύρω σου, τότε ναι, πρέπει να το μάθεις μεγαλώνοντας. Αν στο σπίτι σου, στο σχολείο σου, στις σχέσεις σου δεν έτυχε ποτέ να σου δείξουν -όχι να σου μιλήσουν, να σου δείξουν- ότι είσαι ένας άνθρωπος με δικαιώματα και για αυτά τα δικαιώματα οφείλεις να αγωνίζεσαι κάθε μέρα, τότε έλα να τα μάθουμε όλα αυτά μαζί από την αρχή! Αρκεί να μου πεις ότι θέλεις να τα μάθεις!

 
Μιας και αυτός ο μήνας γιορτάζεται σε όλο τον κόσμο ως Women’s History Month (?), ο μήνας για την ιστορία των γυναικών τέλος πάντων, τότε καλό είναι να ανατρέξουμε στα λεγόμενα και στις πράξεις μιας σπουδαίας γυναίκας. Μιας γυναίκας που πρέσβευε σε όλη την ταραχώδη ζωή της ότι η ελευθερία των γυναικών είναι και πρέπει να είναι συνδεδεμένη με όλα τα κινήματα για κοινωνική και πολιτική ελευθερία. Για την Rosa Luxemburg αλλά και για όλους τους ανθρώπους που αγωνίζονται για τα δικαιώματα και την ελευθερία, ο αγώνας για την ισότητα αφορά όλες και όλους μας και συνοψίζεται σε τρεις αξιωματικές αρχές:

    1.   Ισότητα φύλων και καταπολέμηση της έμφυλης βίας

    2.   Σεβασμός της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας

    3.   Αντίσταση απέναντι σε κάθε αδικία και ανισότητα

Στο έκτο τεύχος του TTP επιλέξαμε και μεταφράσαμε κείμενα που φέρνουν στο φως την ανισότητα και την αδικία που αφορά τα φύλα και -ναι- εστιάσαμε ίσως περισσότερο στις γυναίκες και στις θηλυκότητες. Δουλέψαμε όλες, όλοι και όλα μαζί, φροντίσαμε να υπάρχει gender diversity σε όλες τις ομάδες εργασίας και πάνω από όλα ερευνήσαμε το θέμα των γυναικοκτονιών που συνέβησαν στον κόσμο από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι και τον Μάρτιο του 2021. Είναι πολλές. Είναι εκατοντάδες, χιλιάδες.

Εδώ, μπορείτε να διαβάσετε ή/και να ακούσετε μερικές από αυτές τις ιστορίες. Προσπαθώντας να πούμε τα ονόματα αυτών των γυναικών και θηλυκοτήτων, να κατανοήσουμε τι οπλίζει το χέρι του θύτη, επανερχόμαστε στις ιδέες του Umberto Eco:

“Για τους ανθρώπους που δεν έχουν πλέον ξεκάθαρη κοινωνική

και ιδεολογική ταυτότητα, ο πρωτοφασισμός λέει πως το

μοναδικό τους προνόμιο είναι το πιο κοινό: ότι έχουν γεννηθεί

στην ίδια χώρα ή ότι ανήκουν στην ίδια θρησκεία και στο ίδιο φύλο.”

Εκεί όπου ξεκινάει ο πρωτοφασισμός με τη μορφή του μίσους απέναντι στο διαφορετικό, εμείς απαντάμε με κείμενα, με μεταφράσεις, με Τέχνη.

Για μία ακόμα φορά, στο The Translation Project φιλοξενούμε έργα από την καλλιτέχνιδα Ράνια Εμμανουηλίδου και το les yper yper. Πρόκειται για έργα από διαφορετικές εκθέσεις της: “ORLAND/O” (2011), M_OATORIUM (2014) και “DEGENERATION/ I shall stay the way I am, because I do not give a damn” (2019). Οι φιγούρες στα έργα της Ράνιας είναι γυναίκες και θηλυκότητες που απεικονίζουν τον τρόμο και τη δυστοπία, αλλά ενίοτε και τη δύναμη με την οποία ένα -γυναικείο- σώμα βαδίζει μέσα στον κόσμο. Στον κόσμο της Ράνιας, το γυναικείο σώμα ορθώνεται και πέφτει, όπως ακριβώς και στον πραγματικό κόσμο. Αλλά σε κάθε περίπτωση είναι παρόν. Το γυναικείο πρόσωπο και βλέμμα καλύπτεται συχνά με μαντήλι, όχι για να μην κοιτάει, αλλά για να μπορεί να βλέπει.

This is a marathon and we are running side by side.

 

Dark Lighthouse, charcoal, pastel, pencil, 2011, private collection, Rania Emmanouilidou

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΥΝΑΙΚΟΚΤΟΝΙΩΝ

 

Breοnna Taylor. Γιατί η αστυνομία πυροβόλησε την εικοσιεξάχρονη, νοσηλεύτρια Breοnna Taylor μέσα στο σπίτι της; Γιατί η αστυνομία δεν ενημέρωσε την Breonna και τον σύντροφό της για το ένταλμα σύλληψης, ενώ εκείνοι κοιμόντουσαν τα μεσάνυχτα της 13ης Μαρτίου 2020 στο σπίτι της στο Κεντάκι του Λούισβιλ; Γιατί οι αστυνομικοί δεν είχαν την υπηρεσιακή κάμερα σώματος ανοιχτή σύμφωνα με τον νόμο; Γιατί το γεγονός ότι ο πρώην φίλος της ήταν διακινητής ναρκωτικών επέτρεψε στην αστυνομία να πυροβολήσει τυφλά πέντε φορές την Breonna Taylor; Γιατί ο αστυνομικός δεν φυλακίστηκε για τη δολοφονία της Breonna Taylor; Επειδή είναι αστυνομικός ή επειδή είναι άντρας; Γιατί πλήρωσε μια αθώα μαύρη γυναίκα; Επειδή είναι μαύρη; Επειδή είναι γυναίκα; Ή και για τα δύο;

 

Eishia Hudson. Καναδάς, 2020. 8 Απριλίου. Ένας αστυνομικός δολοφονεί τη 16χρονη ιθαγενή Καναδή, Eishia Hudson. Η Eishia, μαζί με μία παρέα τεσσάρων άλλων εφήβων, φέρεται ότι λήστεψαν μια κάβα. Ο ιδιοκτήτης της κάβας ειδοποιεί την αστυνομία η οποία επιδίδεται σε ανθρωποκυνηγητό. Το SUV που οδηγεί η παρέα συγκρούεται με το περιπολικό, πριν χτυπήσει αρκετά αυτοκίνητα και τελικά ακινητοποιηθεί. Η Eishia Hudson κείτεται νεκρή 6 λεπτά μετά από μία ληστεία για την οποία ακόμα δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι ένοχη. 

 

Romina Eşrefi. Τα βράδια του Μαΐου είναι ιδανικά για ύπνο, και στο όχι και τόσο μακρινό Ιράν, η Romina Eşrefi, έχοντας περάσει μία ακόμα δύσκολη μέρα, χρειαζόταν ανάπαυλα. Στην οικογένειά της δεν ένιωθε ασφαλής και από μικρή βίωνε όχι τα πατρικά χάδια, αλλά μάλλον το αντίθετό τους. Δεν είναι γνωστό αν ήταν η πρώτη φορά που προσπαθούσε να ξεφύγει από το πατρικό της. Ήταν μόλις 13 ετών. Όσο κοιμόταν, ο πατέρας της μπήκε στο δωμάτιο και την σκότωσε. Ο λόγος; Επειδή προσπάθησε να ξεφύγει από το σπίτι της. 

 

Altecia Kortjie. Μέχρι τα μέσα του σωτήριου (ή όχι και τόσο) έτους 2020, 21 δολοφονίες γυναικών και παιδιών σημειώθηκαν στη Νότια Αφρική. Ανάμεσα σε αυτές ήταν και η 27χρονη Altecia Kortjie, η οποία βρέθηκε δολοφονημένη στο σπίτι της στο Cape Town στις 12 Ιουνίου, 2020. Μαζί της βρέθηκε νεκρή και η 7χρονη κόρη της, Raynecia. Η μητέρα δολοφονήθηκε μαζί με την κόρη της αφήνοντας πίσω της άλλα δύο ορφανά παιδιά. Ανάμεσα στα 21 θύματα είναι και η 28χρονη Tshegofatso Pule, η οποία μάλλον δολοφονήθηκε στις 8 Ιουνίου από έναν 31χρονο (που πιθανότατα δεν έδρασε μόνος) σε ένα προάστιο του Γιοχάνεσμπουργκ. Για την ακρίβεια, η ίδια βρέθηκε στις 8 Ιουνίου με τραύματα στο στήθος, κρεμασμένη από ένα δέντρο. Να σημειωθεί πως η Tshegofatso ήταν έγκυος.    

 

Danna Marian Reyes. Το σώμα ενός δεκαεξάχρονου κοριτσιού καίγεται μετά από ξυλοδαρμό σε ένα σπίτι. Το ανατριχιαστικό περιστατικό συνέβη στις 22 Αυγούστου 2020, όταν η Danna Marian Reyes βρισκόταν στο σπίτι ενός φίλου στο Μεξικάλι της Μπάχα Καλιφόρνια. Η κοπέλα δέχθηκε επίθεση με μαχαίρι από τρεις τουλάχιστον φίλους της. Ο θάνατός της προκάλεσε ακόμα μεγαλύτερη οργή, όταν ο εισαγγελέας είπε τα εξής: «Δυστυχώς στο Μεξικάλι δολοφονήθηκε ένα δεκαεξάχρονο κορίτσι, αλλά το κορίτσι είχε και τατουάζ παντού…». Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Μπάχα Καλιφόρνια απαίτησε από τον εισαγγελέα «να μην ενοχοποιεί ή στιγματίζει τα θύματα γυναικοτονιών, με το να συσχετίζει την εγκληματική ενέργεια με τα τατουάζ ή άλλα στοιχεία της εξωτερικής εμφάνισης του θύματος».

 

Μια 52χρονη γυναίκα της οποίας το όνομα δεν έχει γνωστοποιηθεί*. Η γυναίκα έχασε τη ζωή της στις 18 Αυγούστου 2020 στην Παναγία Καλαμπάκας, στην κεντρική Ελλάδα. Η 52χρονη δολοφονήθηκε από τον 60χρονο σύζυγό της, ο οποίος την πυροβόλησε με την κυνηγετική καραμπίνα του μέσα στο σπίτι τους, όπου ζούσαν με τα 3 παιδιά τους. Η γυναίκα αυτή ήταν μία από τα 12 θύματα γυναικοκτονίας στην Ελλάδα το 2020.

 

*Να σημειωθεί εδώ ότι όσο ερευνούσαμε τα ονόματα και τις ιστορίες των θυμάτων για το έτος 2020, συχνά συναντούσαμε περιπτώσεις στις οποίες το όνομα του θύματος δεν είχε γνωστοποιηθεί, όπως συνέβη με την 52χρονη γυναίκα στην Καλαμπάκα. Δεν είναι γνωστοί οι λόγοι αποσιώπησης του ονόματος. Η περίπτωση της γυναίκας αυτής είναι όμως σημαντική (όπως και όλων των δολοφονημένων γυναικών) όχι μόνο επειδή καταγράφηκε στην Ελλάδα, αλλά γιατί αυτό που μετράει είναι η απώλεια μιας ζωής. Το όνομά της το ξέρουν οι άνθρωποι που την αγαπούν και οι άνθρωποι που την έζησαν και πόνεσαν με τον χαμό της. Εμείς ας μάθουμε την ιστορία της.

 

Michelle Michellyn Ramos Vargas. Η Michelle Michellyn Ramos Vargas, μαύρη διεμφυλική γυναίκα, ηλικίας περίπου 30 ετών, έπεσε θύμα μισογυνισμού, τρανσφοβίας και ρατσισμού, στις 30 Σεπτεμβρίου 2020 στο Πουέρτο Ρίκο. Η Michelle, που βρέθηκε νεκρή με πολλαπλά τραύματα από σφαίρες, ήταν η πέμπτη διεμφυλική γυναίκα που δολοφονήθηκε στο Πουέρτο Ρίκο από την αρχή του 2020 μέχρι το τέλος του Σεπτέμβρη.

 

 

Untitled, oil on glass, 2018, private collection, Rania Emmanouilidou

 

Chaima Sadou. Ήταν μόλις 19 ετών όταν ο δράστης την απήγαγε, τη βίασε και την έκαψε ζωντανή. Τα γεγονότα αυτά αφορούν την Chaima Sadou, νεαρή κοπέλα από την Αλγερία, η οποία βρέθηκε νεκρή στις 2 Οκτωβρίου 2020, σε εγκαταλελειμμένο βενζινάδικο λίγα χιλιόμετρα έξω από την πρωτεύουσα της χώρας. Το αποτρόπαιο έγκλημα προκάλεσε κύμα ξεσηκωμού σε όλη την Αλγερία, και στα social media δημιουργήθηκε το hashtag #JeSuisChaima, ως ελάχιστη ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στις γυναικοκτονίες και ως συμπαράσταση στην οικογένεια του άτυχου κοριτσιού.

 

Maryanne Blandizzi. Στην περιοχή του ανατολικού Τορόντο στις 22 Νοεμβρίου 2020, η Maryanne Blandizzi έβγαζε βόλτα το κατοικίδιό της, όταν ένας 21χρονος τής επιτέθηκε με μαχαίρι. Η κοπέλα υπέστη πολλαπλά τραύματα. Ο δράστης εντοπίστηκε γρήγορα από την αστυνομία και σήμερα κατηγορείται για φόνο δευτέρου βαθμού. Παρόλο που η Maryanne έλαβε αμέσως βοήθεια και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, λίγη ώρα αργότερα υπέκυψε στα τραύματά της και έχασε τη ζωή της.

 

Mindy Godin. Στις 21 Δεκεμβρίου 2020, η τριανταδιάχρονη Mindy Godin έχασε τη ζωή της στο σπίτι της στο Grand Falls της Αριζόνα στις Η.Π.Α. Ο δράστης, που έχει συλληφθεί και πρόκειται να δικαστεί για φόνο δευτέρου βαθμού, δεν δίστασε να τη μαχαιρώσει επανειλημμένα μέσα στο σπίτι της και μπροστά στους δύο γιους της. Η Mindy ήταν νεκρή πριν προλάβει το ασθενοφόρο να φτάσει στο σπίτι της.

 

Malalai Maiwand. Τον Δεκέμβριο του 2020, μέλη των Ταλιμπάν δολοφόνησαν εν ψυχρώ τη δημοσιογράφο Malalai Maiwand, η οποία άφησε την τελευταία της πνοή μαζί με τον οδηγό της σε κεντρικό δρόμο της Jalalabad, στο Αφγανιστάν. Η μητέρα της, που ήταν ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών, εκτελέστηκε πέντε χρόνια νωρίτερα από άγνωστους ενόπλους. Το hashtag #NotATarget έγινε viral από γυναίκες στο Αφγανιστάν -αλλά όχι σε ολόκληρο τον κόσμο- με την προσδοκία να γνωστοποιηθεί η βία κατά των γυναικών και δη οι πιέσεις που ασκούνται σε γυναίκες δημοσιογράφους να εγκαταλείψουν τη δουλειά τους.

 

Selma Taşkafa. Τον Ιανουάριο του 2021 στην Τουρκία, η Selma Taşkafa, 25 ετών, πυροβολήθηκε και στα δύο της πόδια με κυνηγετική καραμπίνα από τον φίλο της. Ο λόγος;  Όπως είπε ο ίδιος: «Την πυροβόλησα στα πόδια, για να μην πάει σε κάποιον άλλον». Η Selma μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, όπου και κατέληξε. Άλλες 22 γυναίκες δολοφονήθηκαν τον ίδιο μήνα στην Τουρκία. 

Şule Yıldırım. Η 38χρονη Şule Yıldırım δολοφονήθηκε από τον σύντροφό της, ο οποίος της έκοψε τον λαιμό μπροστά στα μάτια των παιδιών της. Η 40χρονη Ercan Y. επίσης δολοφονήθηκε από τον σύζυγό της ενώ ήταν παρόντα τα παιδιά τους. Παρόμοιες ήταν και οι συνθήκες δολοφονίας της 36χρονης Nur Cemil Hüseyin και της 26χρονης Nergiz Sarıkaya. Πρόκειται για 4 από τις 28 γυναικοκτονίες που συνέβησαν τον Φεβρουάριο του 2021 στην Τουρκία.

 

Sarah Everard. Η 33χρονη βρετανίδα Sarah Everard εθεάθη τελευταία φορά στις 3 Μαρτίου του 2021 στις 21:30, καθώς έκανε μια διαδρομή 50 λεπτών με τα πόδια από το σπίτι ενός φίλου στο Νότιο Λονδίνο. Η Sarah Everard δεν έφτασε ποτέ σπίτι της. Η έρευνα που έγινε επιβεβαίωσε τους χειρότερους φόβους της οικογένειάς της. Το νεκρό σώμα της βρέθηκε στις 10 Μαρτίου 2021, 90 χιλιόμετρα μακριά από το μέρος όπου εθεάθη για τελευταία φορά. Ο θύτης αποδείχθηκε πως ήταν αστυνομικός, ο οποίος συνελήφθη και καταδικάστηκε για φόνο, ενώ συνεργός του σε αυτό το έγκλημα ήταν μια 30χρονη. Η γυναικοκτονία της Sarah Everard αποτέλεσε κάλεσμα για άμεση δράση κατά της βίας και της καταπάτησης των δικαιωμάτων των γυναικών, ενώ την ίδια στιγμή μέλη ακτιβιστικών οργανώσεων πλημμύρισαν τους δρόμους του Λονδίνου για να διαμαρτυρηθούν.

 

Xiaojie Tan, Daoyou Feng, Delaina Ashley Yaun Gonzalez, Soon Chung Park, Hyun Jung Grant, Suncha Kim, Yong Ae Yu. Στις 18 Μαρτίου 2021 στην Ατλάντα των ΗΠΑ, εφτά Αμερικανίδες Ασιατικής καταγωγής εκτελέστηκαν στους χώρους εργασίας τους από λευκό Αμερικανό. Ο δράστης ομολόγησε ότι οργάνωσε το έγκλημα διότι θεωρούσε ότι οι Ασιάτισσες με την εργασία τους σε χώρους μασάζ και αισθητικής προσβάλουν τα ιδεώδη του για το γυναικείο φύλο, τον έρωτα και το αμερικανικό έθνος.

 

 

Χρήσιμες σημειώσεις από το Κέντρο Διοτίμα και το sexharassmap:

 

 

Ο όρος γυναικοκτονία

«Ο όρος γυναικοκτονία (femicide) έρχεται από παλιά, όταν το 1976 τον κατέγραψε η εγκληματολόγος Νταϊάνα Ράσελ (Diana E. H. Russel), ορίζοντας έτσι το εγκληματολογικό και ανθρωπολογικό αυτό φαινόμενο. Ο όρος «γυναικοκτονία» έγινε ευρέως γνωστός και υιοθετήθηκε από την εγκληματολογία μετά το 1992, χάρη στο βιβλίο με τίτλο «Femicide: the politics of woman killing», μια συλλογή δοκιμίων που επιμελήθηκαν από κοινού η ακαδημαϊκός Τζιλ Ράντφορντ (Jill Radford) και η εγκληματολόγος Νταϊάνα Ράσελ (Diana E. H. Russell)».

 

30 Σχετικοί Όροι από το κέντρο Διοτίμα: 

     1.  Έμφυλη βία

     2.  Είδη έμφυλης βίας

     3.  Μορφές έμφυλης βίας

     4.  Γυναικοκτονία (femicide)

     5.  Ενδοοικογενιακή βία

     6.  Σωματική βία

     7.  Ψυχολογική/συναισθηματική βία

     8.  Λεκτική βία

     9.  Οικονομική βία

    10. Σεξουαλική βία

    11. Βιασμός

    12. Ακρωτηριασμός Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων

    13. Εξαναγκαστικός γάμος

    14. Πρόωρος γάμος

    15. Εμπορία ανθρώπων (human trafficking)

    16. Σεξουαλική εκμετάλλευση (εξαναγκαστική πορνεία)

    17. Σεξουαλική παρενόχληση

    18. Stalking

    19. Επιζήσασα/ων, θύμα

    20. Δράστης

    21. Αποκάλυψη

    22. Συναίνεση

    23. Κοινωνικό φύλο (gender)

    24. Βιολογικό φύλο (sex)

    25. Ταυτότητα φύλου (gender identity)

    26. Έκφραση φύλου (gender expression)

    27. Σύστημα δημιουργίας κοινωνικού φύλου

    28. (Έμφυλα) Στερεότυπα

    29. Σεξισμός

    30. Πατριαρχία