Παρενόχληση πίσω και πέρα απ’ τις οθόνες

WOMEN'S HISTORY MONTH (?)

Παρενόχληση πίσω και πέρα απ’ τις οθόνες

Untitled, oil on canvas, 2014, private collection, Rania Emmanouilidou

Παρενόχληση πίσω και πέρα απ’ τις οθόνες

 

από τη Sian Norris*

δημοσιεύθηκε στο οpenDemocracy

 

Διάρκεια ανάγνωσης: 7-8 λεπτά

Μετάφραση: Ευσταθία Στιφανούδη

Επιμέλεια: Σταυρούλα Γιαριτζίδου

Κείμενο Ήχου - Αφήγηση: Άντα Τρουλλάκη

 

Συλλογή δεδομένων από φιλανθρωπική οργάνωση σημειώνει αύξηση των περιπτώσεων σεξουαλικής παρενόχλησης γυναικών που εργάζονται από το σπίτι εν μέσω πανδημίας.

Νέα έρευνα της Rights of Women, οργάνωσης που παρέχει αφιλοκερδώς νομική βοήθεια σε θύματα κακοποίησης, φέρνει στη δημοσιότητα νέα δεδομένα. Σχεδόν το ¼ των γυναικών στο Ηνωμένο Βασίλειο που έχουν δεχτεί σεξουαλική παρενόχληση στον εργασιακό τους χώρο, δηλώνει πως το φαινόμενο έχει ενταθεί με την εφαρμογή της τηλεργασίας εν μέσω πανδημίας.

Στα τέλη του 2020, η οργάνωση πραγματοποίησε δημοσκόπηση στην οποία συμμετείχαν εκατοντάδες γυναίκες. Διαπιστώθηκε, έτσι, ότι το 42% των συμμετεχουσών είχε πρόσφατα δεχθεί παρενόχληση από συναδέλφους μέσω κάποιας διαδικτυακής πλατφόρμας, ενώ περισσότερο από το 70% υποστήριξε ότι η εργοδοσία δεν λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία τους. 

Σε μαρτυρία της, γυναίκα υπάλληλος αναφέρει πως στέλεχος της εταιρείας στην οποία εργάζεται, κάνει screenshot την ίδια και άλλες εργαζόμενες μέσω της πλατφόρμας του Zoom. Σημειώνει, χαρακτηριστικά, πως το άτομο αυτό μοιράζεται τις συγκεκριμένες φωτογραφίες με συνεργάτες του, συνοδεύοντάς τες με υποτιμητικά σχόλια και σεξουαλικούς υπαινιγμούς. 

Το παραπάνω δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό. Άλλη εργαζόμενη δηλώνει πως αισθάνεται την ιδιωτικότητά της να παραβιάζεται. Η τηλεργασία ουσιαστικά επιτρέπει στο άτομο που την παρενοχλεί να εισβάλει στην κρεβατοκάμαρά της – πλέον, δεν νιώθει ασφαλής ούτε μέσα το ίδιο της το σπίτι.

Η οργάνωση Rights of Women καλεί τη Βρετανική κυβέρνηση να δράσει άμεσα, λαμβάνοντας μέτρα μηδενικής ανοχής κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης εργαζόμενων γυναικών. Στόχος είναι να προστατευτούν τόσο αυτές που εργάζονται με φυσική παρουσία, όσο και εκείνες που εργάζονται από το σπίτι.

Από τα στοιχεία της παραπάνω δημοσκόπησης διαπιστώνεται ότι το ισχύον νομικό πλαίσιο που αφορά τις καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση δεν ανταποκρίνεται στον σκοπό του. «Η ίδια η εργοδοσία δεν αναγνωρίζει την ευθύνη που φέρει για την προστασία των εργαζόμενων γυναικών, υπονομεύοντας την όλη διαδικασία», υποστηρίζει η Deeba Syed, ανώτερο νομικό στέλεχος της οργάνωσης. Η ίδια τονίζει ότι η κατάσταση θα αλλάξει μόνο όταν η νομοθεσία και το καταστατικό κάθε επιχείρησης ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα που βιώνουν οι εργαζόμενες.

 

Νέα μέσα, νέες απειλές

Υποστηρικτές και υποστηρίκτριες της εκστρατείας που ξεκίνησε η Rights of Women υποστήριξαν ότι το καθεστώς τηλεργασίας εν μέσω πανδημίας κάθε άλλο παρά περιόρισε τα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης. Στην πραγματικότητα, παραχώρησε σε κακόβουλα πρόσωπα νέα μέσα για να απειλούν, να κακοποιούν και να φιμώνουν τις γυναίκες. 

Σε διαδικτυακούς χώρους, τα άτομα αυτά αναθαρρεύουν και προσεγγίζουν τα θύματά τους πολύ πιο εύκολα. Πλέον προστατεύονται πίσω από μια οθόνη, και έτσι ξεμοναχιάζουν διαδικτυακά, προσβάλλουν και παρενοχλούν με μεγαλύτερη άνεση. 

«Όταν κάτι τέτοιο συμβαίνει σε κοινή θέα στο Zoom, παγώνεις. Ούτε το συνεχίζεις, ούτε αντιδράς, γιατί ξέρεις ότι τις περισσότερες φορές θα το παρουσιάσουν σαν πλάκα και θα σε χαρακτηρίσουν υπερβολική», εξομολογείται μία εκ των συμμετεχουσών στη Βρετανική δημοσκόπηση.

Παράλληλα, νέα έρευνα της φιλανθρωπικής οργάνωσης, που δημοσιεύτηκε την Παρασκευή 8 Ιανουαρίου, δείχνει ότι εργοδότες και εργοδότριες, με πρόφαση την πανδημία, ολιγωρούν ως προς τη διερεύνηση περιστατικών παρενόχλησης.

Σε συζήτησή της με τη Rights of Women,  γυναίκα μιλά για τη δική της εμπειρία, με αφορμή περιστατικό παρενόχλησής της που κατήγγειλε στη διεύθυνση. Όπως εξήγησε στη συνέχεια, πέρασε μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να δεχθούν να τη συναντήσουν, καθώς, εξαιτίας των περιορισμών, μόνο μέλη του διοικητικού προσωπικού επιτρέπονταν να προσέλθουν στα γραφεία της εταιρείας.

«Καθυστέρησαν να απαντήσουν στα email μου λόγω Covid», συμπληρώνει. «Κάπως έτσι αντιλήφθηκα ότι η πανδημία επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο η εργοδοσία χειρίζεται ακόμα και τέτοιου είδους περιστατικά».

 

The Danish girl, oil on canvas, vinyl, 2014, private collection, Rania Emmanouilidou

Κακοποίηση στην πρώτη γραμμή

Η Βρετανική δημοσκόπηση επισήμανε, ωστόσο, ότι η σεξουαλική παρενόχληση σε χώρους εργασίας δεν αφορά μόνο γυναίκες που εργάζονται από το σπίτι εν μέσω πανδημίας ― διαδικτυακή παρενόχληση δέχθηκε στην πραγματικότητα ποσοστό χαμηλότερο του 45% των εργαζόμενων γυναικών.

Η πλειονότητα των εργαζόμενων γυναικών έχει βιώσει παρενόχληση πρόσωπο με πρόσωπο, και όχι μέσω διαδικτύου. Στο εν λόγω ποσοστό περιλαμβάνονται και οι εργαζόμενες πρώτης γραμμής στον τομέα της υγείας, στην προσπάθειά τους να ανταποκριθούν στην κρίση.

Εργαζόμενη του υγειονομικού κλάδου δηλώνει ότι αισθάνεται εντελώς «απροστάτευτη» απέναντι στο άτομο που την παρενοχλεί, δεδομένου ότι η προσοχή των λοιπών εργαζομένων είναι στραμμένη αποκλειστικά στη διαχείριση της πίεσης και των αναγκών του συστήματος υγείας.

Εξαιτίας αυτού, η εργοδοσία καθυστέρησε να διερευνήσει το περιστατικό και, συνεπώς, δεν υπήρχε τρόπος να απομακρυνθεί από τη συγκεκριμένη κλινική το άτομο που παρενοχλούσε την εργαζόμενη, δεδομένου ότι η έρευνα ακόμη εκκρεμούσε.

Στη συνέχεια, η γυναίκα εξέφρασε την απογοήτευσή της, καθώς παρότι εργάζεται σε εταιρεία «κολοσσό», η εργοδοσία δεν διαθέτει πολιτική αντιμετώπισης περιστατικών παρενόχλησης.

 

Ανάγκη για αλλαγή

Περίπου το 1/3 των γυναικών που ερωτήθηκαν στη Βρετανική δημοσκόπηση αποκάλυψαν ότι, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η εργοδοσία καθυστερούσε τραγικά να ανταποκριθεί σε καταγγελίες εργασιακής παρενόχλησης. Ωστόσο, τέτοιου είδους ζητήματα υπήρχαν πολύ πριν την έξαρση του κορονοϊού, γεγονός που φανερώνει τον ενδημικό τους χαρακτήρα.

Σε έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2016 από το Βρετανικό Κογκρέσο για τις Συνδικαλιστικές Οργανώσεις, διαπιστώθηκε ότι περισσότερο από το 50% των ερωτηθεισών γυναικών έχουν δεχθεί σεξουαλική παρενόχληση στο εργασιακό τους περιβάλλον.

Υποστηρικτές και υποστηρίκτριες της εκστρατείας επιρρίπτουν ευθύνες στην κυβέρνηση, και καταγγέλλουν την απόφασή της να αναστείλει την έννομη προστασία κατά της παρενόχλησης από τρίτους που προέβλεπε ο νόμος περί ισότητας του 2010. Ο νόμος αυτός προστάτευε το εργατικό δυναμικό από κάθε μορφής παρενόχληση, είτε αυτή προερχόταν από ασθενείς ενός νοσοκομείου, είτε από πελάτες ενός καταστήματος. Η εργοδοσία έφερε ευθύνη σε περιπτώσεις που γνώριζε για κάποιο περιστατικό παρενόχλησης από τρίτους και δεν είχε λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψή του.

Η οργάνωση Rights of Women καλεί τη Βρετανική κυβέρνηση να λάβει ενεργή δράση, ώστε να προστατεύσει τις γυναίκες από κάθε μορφή εργασιακής σεξουαλικής παρενόχλησης. Συγκεκριμένα, ζητά να τεθεί σε διαβούλευση νέο σχέδιο πρόληψης και αντιμετώπισης περιστατικών σεξουαλικής παρενόχλησης, και να συμπεριληφθεί ως υποχρεωτικό μέτρο πρόληψης το καθήκον κάθε εργοδότη και εργοδότριας να αντιμετωπίζει άμεσα και αποτελεσματικά αυτού του είδους τα προβλήματα.

Οι εταιρείες θα πρέπει, επίσης, να ακολουθούν πιστά τις τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ο εν λόγω Οδηγός της Επιτροπής ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι η πολιτική κάθε εταιρίας πρέπει να περιλαμβάνει σαφείς προειδοποιήσεις κατά της διαδικτυακής παρενόχλησης, και να ενθαρρύνει εργαζόμενους και εργαζόμενες να καταγγέλλουν τυχόν παραβάσεις.

«Τώρα, περισσότερο από πότε, πρέπει να τονίσουμε τη σπουδαιότητα ενός τέτοιου προσανατολισμού, ώστε να καταστεί άμεση προτεραιότητα για τη διοίκηση κάθε εταιρείας», καταλήγει η Syed.

Απαντώντας σε ερωτήσεις του open Democracy, Βρετανός κυβερνητικός εκπρόσωπος του Equality Hub (μτφρ. Κέντρο Ισότητας) δήλωσε ότι «η σεξουαλική παρενόχληση αποτελεί αντιδεοντολογική, καταπιεστική συμπεριφορά και πρέπει να εξαλειφθεί».

«Ήδη ο νόμος περί ισότητας του 2010 προβλέπει διαχείριση και αντιμετώπιση περιστατικών εργασιακής παρενόχλησης», συμπλήρωσε. «Με την ισχύουσα νομοθεσία, εργαζόμενοι και εργαζόμενες που αισθάνονται ότι παρενοχλούνται, μπορούν να προσφύγουν στο Εργατικό Δικαστήριο και να κινήσουν νομικές διαδικασίες. Ζητήσαμε μάλιστα γνωμοδοτήσεις για να διασφαλίσουμε ότι η σχετική νομοθεσία εφαρμόζεται σωστά, και θα δημοσιεύσουμε τα συμπεράσματα το συντομότερο δυνατό», δήλωσε.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος απέφυγε, ωστόσο, να απαντήσει ευθέως σε ερωτήσεις σχετικά με τη σεξουαλική παρενόχληση σε εργασιακούς χώρους εν μέσω πανδημίας. Επιπλέον, δεν ανταποκρίθηκε στα αιτήματα της οργάνωσης Rights of Women τόσο για τη θεσμοθέτηση της ευθύνης της εργοδοσίας, αναφορικά με την πρόληψη και αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών, όσο και για την ανάγκη συμμόρφωσης της κάθε εταιρείας με τον Οδηγό που συνέταξε η Επιτροπή Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Τέλος, αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις που αφορούσαν την προστασία των εργαζομένων κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης από τρίτους, και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η αναστολή της έννομης αυτής προστασίας, όπως την όριζε ο νόμος περί ισότητας.

 

*ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΥ:

H Sian Norris είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος, και ειδικεύεται στα δικαιώματα αναπαραγωγής και σε θέματα LGBTIQ. Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί, μεταξύ άλλων, στο openDemocracy, στoν Guardian και στο politics.co.uk. Στο βιβλίο της με τίτλο “Birth Violence”, που αναμένεται να εκδοθεί το φθινόπωρο του 2022, πραγματεύεται την επίθεση της ακροδεξιάς στα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών στην Ευρώπη. Η Norris είναι ιδρύτρια του Φεστιβάλ Γυναικείας Λογοτεχνίας του Μπρίστολ.  

 

Ημερομηνία πρώτης δημοσίευσης: 12 Ιανουαρίου 2021. Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο openDemocracy με διαφορετικές εικόνες. Τροποποιήθηκε στις 12 Ιανουαρίου για να συμπεριληφθούν σχόλια Βρετανών κυβερνητικών εκπροσώπων.

 

Πηγή: https://www.opendemocracy.net/en/5050/women-uk-face-rising-online-abuse-co-workers-survey-says/